In een recent interview over de impact van de COVID-19-crisis op de luchtvaartsector vertelt Michel Peters, CEO van Koninklijke NLR, hoe herstel hand in hand gaat met meer aandacht voor de duurzaamheidsdoelstellingen. Hij geeft aan dat NLR de sector daarom zal helpen bij het behalen van deze langetermijndoelstellingen voor een klimaatneutrale luchtvaart, met als uiteindelijk doel om vliegen volledig ‘circulair’ te maken en het milieu niet te belasten.
Michel is niet de enige die stelt dat het herstel na de COVID-19-crisis hand in hand moet gaan met het behalen van de doelstellingen op het gebied van milieu en duurzame ontwikkeling. In juni werd een gezamenlijke verklaring ondertekend door politici en CEO’s van diverse wereldwijde bedrijven, die is gepubliceerd door de Financial Times, waarin wordt gesteld dat circulaire economie fundamenteel is voor het herstel na de COVID-19-pandemie. De luchtvaart sluit zich aan bij veel andere sectoren (van voeding en mode tot civiele bouw en meubilair) die van plan zijn over te schakelen naar een circulaire economie om de huidige economische neergang te boven te komen.
Maar hoe kan een circulaire economie bijdragen aan het herstel van talrijke sectoren na de COVID-19-crisis? En wat kan de luchtvaartsector leren van de circulaire economie, niet alleen voor economisch herstel, maar vooral ook voor een fundamentele transformatie naar duurzame luchtvaart?
“Circulaire economie leidt tot veerkrachtige omgevingen”
De principes van circulaire economie (verminderen, hergebruiken en recyclen) kunnen eenvoudig worden gekoppeld aan een strategie voor een duurzamere manier van werken, maar blijken ook tot veerkrachtigere en flexibelere omgevingen te leiden. In een circulaire economie worden afval enafgedankteproducten als hulpbron beschouwd, waardoor de afhankelijkheid van de invoer van grondstoffen of van verafgelegen toeleveringsketens afneemt. Deze circulaire economie stelt lokale economieën in staat om zelfvoorzienend te zijn, terwijl ze tegelijkertijd deel uitmaken van een groter, wereldwijd netwerk. Producten kunnen lokaal worden vervaardigd, met lokale, hernieuwbare of secundaire hulpbronnen. Door het bevorderen van hergebruik en reparatie neemt de vraag naar nieuwe producten af, wat gunstig is voor de financiële situatie van mensen. Door lokale werkgelegenheid te ondersteunen en te stimuleren, lopen minder banen gevaar bij een lockdown of internationaal reisverbod. Door lokaal te produceren, lokale hulpbronnen of producten te hergebruiken en nieuwe eigendomsmodellen in te voeren, kunnen markten sneller inspelen op specifieke en voortdurend veranderende vraag. Dit zorgt ervoor dat de beschikbaarheid van de (tijdelijk) benodigde producten toeneemt.
De luchtvaartsector is uitgegroeid tot een wereldwijde, onderling verbonden entiteit waar vliegtuigen worden samengesteld uit onderdelen die in verschillende landen over de hele wereld worden gemaakt. Hoewel dit nationale economieën over de hele wereld ten goede komt, betekent het dat de toeleveringsketen mogelijk wordt onderbroken wanneer de import-/exporthandel moet worden stilgelegd. Ook de luchtvaartsector is afhankelijk van grote infrastructuren (luchthavens), en dure en uiterst geoptimaliseerde voertuigen voor één specifiek doel (vliegtuigen).
Door over te schakelen naar lokale productie op bestelling kan de luchtvaartsector de economische neergang opvangen door de luchtvaartspecifieke productie naar behoefte aan te passen en een vlottere overgang naar andere producten mogelijk te maken. Door toepassing van demontage- en modulariteitsconcepten kunnen luchthavens en vliegtuigen een nieuwe bestemming krijgen, afhankelijk van de werkelijke behoeften; modulaire concepten maken het mogelijk om assets aan te passen aan een ander aantal passagiers, andere gezondheidsbeperkingen of een ander doel, bijvoorbeeld door de ombouw van passagiers- naar vrachtvervoer te vereenvoudigen. Modulariteit maakt het mogelijk om materialen en daarin verwerkte grondstoffen te hergebruiken. Op OEM-niveau ondervinden vliegtuigfabrikanten de gevolgen van luchtvaartmaatschappijen die failliet gaan of de levering van pas geproduceerde voertuigen uitstellen. Door vliegtuigen op een meer circulaire manier te ontwerpen en te produceren, kunnen onverkochte vliegtuigen eenvoudig worden gedemonteerd, waarna de onderdelen voor andere producten worden gebruikt of na aanpassing aan andere luchtvaartmaatschappijen worden verkocht. Modulariteit kan ook leiden tot tijdwinst en lagere kosten voor onderhoud, reparatie en revisie.
“Circulariteit als manier om de waarde van investeringen volledig te benutten om een lokale markt te bedienen”
Door de daling van het luchtverkeer en het aantal passagiers zijn luchtvaartmaatschappijen gedwongen oudere en minder efficiënte vliegtuigtypen buiten gebruik te stellen om kosten te drukken; buiten gebruik gestelde vliegtuigen worden uit elkaar gehaald en waardevolle onderdelen worden verkocht als reserveonderdelen (bijvoorbeeld motoren). Vanwege de strenge regelgeving en de beperkte vraag belandt nu helaas slechts een klein deel van het hele vliegtuig op de tweedehandsmarkt. Het verkopen van schrootonderdelen om het materiaal te recyclen levert gewoon niet genoeg op. Met een meer circulaire aanpak en de integratie van de luchtvaart in een circulair ecosysteem kan een investering volledig renderen door de hulpbronnen van oude vliegtuigen te hergebruiken en hiermee een lokale markt te bedienen. De verkeersvolumes van vóór de pandemie zullen naar verwachting nog jarenlang niet worden bereikt. Hierdoor zal de luchthaveninfrastructuur voorlopig te maken hebben met overcapaciteit, wat resulteert in extra kosten voor de luchthaven. Het bouwen van luchthavens op een circulaire, modulaire manier maakt het mogelijk om ongebruikte delen van luchthavens te demonteren en op een plek te zetten waar ze wel nodig zijn. Luchthavens zullen ook alternatieven moeten vinden voor passagiersgerelateerde inkomsten; het integreren van de luchthavens met omliggende gemeenschappen en infrastructuren in zogenaamde “luchthavensteden” wordt gezien als een mogelijke oplossing. Als de luchthavenstad volgens circulaire principes wordt gebouwd, kan die transitie diverse kansen bieden voor alle betrokken stakeholders.
De grootste milieuwinst en economische voordelen worden behaald als circulariteitsprincipes vanaf de eerste fase van productontwikkeling worden toegepast. Daarom zou de integratie van deze principes in het ontwerp van nieuwe vliegtuigen en luchthavens de ideale aanpak zijn. Niettemin kan er met bestaande assets effectiever worden omgegaan om de milieueffecten van oude vliegtuigwrakken en leegstaande luchthavengebouwen te minimaliseren. En kan de luchtvaartsector bewust worden gemaakt van de voordelen van een overstap naar circulaire bedrijfsmodellen, niet alleen vanwege de milieuagenda, maar ook omdat dergelijke modellen nieuwe zakelijke kansen bieden.
