Expertisecluster

Luchtverkeersleiding en Luchthavenoperatie

De manier waarop wij omgaan met vliegen en vliegtuigen gaat veranderen en daarmee de indeling en het gebruik van ons luchtruim en onze luchthavens. Omdat Nederland maar klein is en de gebruikers veel verschillende wensen hebben, brengt dat grote uitdagingen met zich mee. Het doel is om te komen tot een toekomstbestendig, meer planmatig luchtverkeerssysteem. Dit moet leiden tot voorspelbare, stabiele, meer milieuvriendelijke en efficiëntere luchtverkeersstromen. We zoeken daarbij naar een nieuwe balans tussen civiele en militaire operaties. Daarnaast is er ruimte nodig voor nieuwe gebruikers zoals drones en – in de toekomst – Innovative Air Mobility (IAM) en elektrische vliegtuigen.

De urgentie om het luchtruim ingrijpend te vernieuwen is niet alleen in Nederland actueel. Veel van de uitdagingen die in Nederland spelen gelden immers ook voor het gehele Europese luchtruim. Daarnaast worden veel ontwikkelingen in het ATM en het luchthavendomein Europa-breed aangepakt. Een deel van de kennisopbouw vindt daarom plaats in Europees verband.

Hoofdlijnen van het onderzoek

Luchtverkeersmanagement en vliegvelden

We analyseren en verbeteren de werkwijzen, procedures en tools die luchtverkeersleiders dagelijks gebruiken. Verder onderzoeken we welke effecten nieuwe technologieën, veranderende regelgeving en verkeersvolumes hebben op zowel luchtverkeersleiders als vliegvelden.

Een belangrijk onderdeel van onze expertise ligt op het terrein van het ontwerpen en analyseren van vliegprocedures. Daarbij richten we ons op het minimaliseren van geluidsoverlast, het reduceren van emissies en/of het verbeteren van operationele efficiëntie. Op basis van diepgaande analyses ontwerpen we efficiëntere vliegroutes, waarbij we de balans zoeken tussen impact op het milieu, operationele prestaties en veiligheid.

Onbemande operaties

We formuleren technische en operationele eisen die nodig zijn om drones veilig en efficiënt te kunnen laten opereren. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is de interactie tussen drones en de bemande luchtvaart. Daarnaast adviseren we beleidsmakers over regelgeving en richtlijnen die de groei van dronegebruik mogelijk maken, zonder dat daarbij de veiligheid en efficiëntie van het luchtruim in gevaar komen.

Enkele projecten

Deelname ICAO ATMRPP

Het concept FF-ICE/R1 (Flight and Flow Information for a Collaborative Environment) is gefinaliseerd met als doel om via verbeterde automatisering en verbeterde uitwisseling van informatie een significant hogere efficiëntie van de commerciële luchtvaart te bereiken. NLR heeft een review door Nederlandse stakeholders van het concept FF-ICE/R1 aan ATMRPP gerapporteerd. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft NLR gevraagd om namens Nederland deel te nemen aan ATMRPP om nieuwe toekomstige Air Traffic Management-concepten en standaarden te ontwikkelen die nodig zullen zijn om de luchtvaart veilig en efficiënt te behouden in de toekomst.

ATMRPP staat voor ‘Air Traffic Management Requirements and Performance Panel’, een panel dat zich richt op het ontwikkelen van eisen en prestatienormen voor Air Traffic Management.

E-AMAN gestroomlijnde aankomst

Het doel van dit document is om overzichtelijke beschrijvingen te bieden van de belangrijkste elementen met betrekking tot operationele concepten voor uitgebreid grensoverschrijdend aankomstbeheer op Schiphol. Deze elementen worden samengevat en besproken om zo een compleet beeld te schetsen. De elementen die hierbij aan bod komen zijn onder meer het geografisch bereik waarbinnen dit beheer plaatsvindt, meerdere AMAN-horizonten die gebruikt worden om efficiënte routes te plannen, verdeling en toewijzing van vertragingen, AMAN-adviezen die pilots helpen bij hun navigatie naar Schiphol toe, technische middelen, communicatie en gegevensbronnen, weergaven van relevant informatie, en gegevenskwaliteit en onzekerheid.

AMAN staat voor ‘Arrival Manager’, een systeem dat de aankomst van vliegtuigen op een luchthaven optimaliseert en de doorstroming van het luchtverkeer verbetert.

Drone Flight Inspection

Drone Flight Inspection (DFI) is een activiteit waarbij drones worden gebruikt voor vluchtinspectie en kan worden gezien als een toevoeging aan de flight inspection service die NLR met zijn onderzoeksvliegtuig de Citation verleent. Er zijn belangrijke stappen gezet zoals metingen aan een bekend ILS-systeem op Luchthaven Deelen met behulp van drones. Verder zijn er testvluchten uitgevoerd bij het NLR Drone Centre in Marknesse om praktische ILS-meetprocedures te ontwikkelen voor DFI-systeemontwikkeling. Ook is er gewerkt aan het verbeteren van de functionaliteit van de Drone Flight Inspectie Software om deze operationeel te maken.