Het doorstaan van een pandemie heeft de huidige sector voor problemen gesteld die er voorheen niet waren. Dit komt deels doordat lokale gemeenschappen bezwaar kunnen maken tegen het hervatten van de activiteiten. Lokale gemeenschappen rond luchthavens dienen regelmatig klachten in over geluidsoverlast of luchtkwaliteit. Tijdens de lockdown raakten mensen echter gewend aan een situatie met minder lawaai, uitstoot en toerisme. Dit leidde weliswaar tot een afname van het aantal klachten, maar deze afname was niet evenredig met de daling van de activiteiten.
“Terwijl het verkeer met 80% daalde, nam het aantal klachten minder significant af”
Bovendien waren sommige van deze klachten afkomstig van mensen die nooit eerder hadden geklaagd en zullen de klachten waarschijnlijk verder toenemen wanneer de activiteiten worden hervat.
Zoals gezegd, is geluidsoverlast de voornaamste bron van klachten. Blootstelling aan vliegtuiglawaai kan vooral storend zijn wanneer vliegtuigen tijdens de schemering of ’s nachts vliegen. Na drie maanden van verminderde blootstelling aan lawaai, is het dus te verwachten dat mensen nu gevoeliger zijn voor luchtvaartlawaai. Wat we ook zien is dat mensen meer thuis werken dan op kantoor.
Klachten over geluidsoverlast overdag kunnen dus afkomstig zijn van een andere groep mensen. Minder vluchten betekende ook minder uitstoot en dus schonere lucht – nog een reden voor gemeenschappen om bezwaar te maken tegen het heropenen van het luchtruim. Bovenop deze zorgen komt nog de angst van gemeenschappen over het heropenen van de grenzen, waardoor toeristen het virus weer het land kunnen binnenbrengen.
“Het is daarom essentieel dat we bij de heropening van luchthavens deze kwesties aan de orde stellen en actie ondernemen.”
Dit betekent niet alleen dat we de zorgen van het publiek over het virus moeten wegnemen, maar ook dat we moeten blijven werken aan de optimalisatie van de luchtvaartsector om die te verduurzamen en de negatieve effecten van blootstelling aan lawaai en emissies te minimaliseren.
Het herstel van de luchtvaart tijdens en na COVID-19 zal een uitdaging zijn. Het speelveld van de sector is veranderd, waardoor een delicate aanpak nodig is. Natuurlijk is het transparant delen van informatie een deel van de oplossing, maar zoals prof. Paul Hooper vorige week tijdens het ANIMA-webinar COVID-19 aangaf, moet de luchtvaartsector contact leggen met gemeenschappen, interesse tonen en naar ze luisteren. Het is belangrijk om een frequente, zinvolle en begrijpelijke dialoog te voeren door actief te luisteren, voor iedereen begrijpelijke informatie te delen, technische aspecten helder uit te leggen aan het publiek en transparant te zijn. De huidige situatie met weinig verkeer kan mogelijkheden bieden om nieuwe oplossingen te vinden. En als deze oplossingen tijdelijk zijn, leg dan uit waarom en hoe ze nu kunnen worden uitgevoerd, en niet op het moment dat de capaciteit weer terug is op het niveau van vóór COVID-19.
“Deze gezondheidscrisis heeft ons een duidelijke boodschap gegeven: vroegtijdig ingrijpen is cruciaal”
Na COVID zal de discussie waarschijnlijk vooral gaan over de economische en milieumatige impact van de luchtvaart – twee belangrijke pijlers van de sector die nauw met elkaar zijn verbonden. Hoewel de luchtvaart een positieve economische bijdrage levert door het creëren van duizenden banen, het faciliteren van toerisme en het stimuleren van bedrijven, zouden we ook meer aandacht moeten besteden aan de impact die deze heeft op het milieu. Deze gezondheidscrisis heeft ons een duidelijke boodschap gegeven: vroegtijdig ingrijpen is cruciaal. Dus moeten we klimaatmaatregelingen en duurzaamheid als prioriteit houden terwijl de sector zich herstelt.
Als we uit deze situatie iets positiefs willen halen voor de toekomst, kunnen we de COVID-19-crisis zien als de vereiste reset voor een overgang naar een milieuvriendelijke sector. Eigenlijk bood de pandemie de gelegenheid om nieuwe tools en procedures uit te proberen: Op Luchthaven Schiphol is bijvoorbeeld een proef uitgevoerd met de Taxibot, een voertuig dat vliegtuigen laat taxiën zonder dat hun motoren te gebruiken. Dit resulteert in een aanzienlijke vermindering van brandstofverbruik en dus een lagere uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast is de sector onderzoek blijven doen naar de ontwikkeling van duurzame vliegtuigbrandstoffen (SAF) als oplossing voor het koolstofvrij maken van de sector, en naar waterstof- en elektrische vliegtuigen. Ook oplossingen voor de optimalisatie van capaciteit, procedures en routes, zoals vrije routering, trajectgebaseerde operaties of continue klim- en daaloperaties, zullen bijdragen aan het behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen van de sector en het realiseren van een klimaatneutrale luchtvaart tegen 2050.
Al met al is de boodschap duidelijk: voor een duurzaam herstel van de luchtvaart moet vertrouwen worden opgebouwd bij het publiek en moet worden gestreefd naar de ontwikkeling van een toekomstbestendige en duurzame sector.
